Sıkıyönetim Nedir? Sıkıyönetim İlan Edilirse Ne Olur?

Sıkıyönetim Nedir?

Sıkıyönetim, savaş, savaşı gerektirecek durumlar, ayaklanmalar ve vatanın ve milletin bütünlüğünün tehlikeye düştüğü durumlarda ilan edilen bir yönetim biçimidir.  Sıkıyönetim, Bakanlar Kurulu karar ile alınır ve yurdun belirli bir yerinde ya da tüm yurtta uygulanabilir.  Anayasanın belirlemiş olduğu hak ve özgürlüklerin bir süreliğine sınırlandırılması veya kısıtlanması durumudur.

Sıkıyönetim ilanı çoğu zaman ülkenin tamamında değil, sadece düzeni bozulan bölgelerde ilan edilmektedir. Ancak uygulaması gerekli görülürse tüm ülkede de geçerli olabilmektedir. Sıkıyönetim düşünüldüğünün aksine hukuksuz değil, Anayasada belirlenen kurallara uygun olarak tamamen hukuki bir yönetim biçimidir. Sıkıyönetim ile ilgili her türlü bilgi yasalar çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu sebepten kesinlikle keyfi olarak uygulanan bir yönetim biçimi değildir. Sıkıyönetim ile ilgili durumlar 1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile 1982 Anayasası’nda düzenlenmiştir.

Sıkıyönetim Hangi Hallerde İlan Edilir?

• Doğal afetler sebebiyle meydana gelen kargaşalarda,
• Ağır ekonomik sorunların yaşandığı zamanlarda,
• Milletin ve vatanın bütünlüğünün tehlikeye düştüğü durumlarda
• Siyasi olayların artış gösterdiği zamanlarda sıkıyönetim ilan edilebilmektedir.

Sıkı Yönetim Kim Tarafından İlan Edilir?

Sıkıyönetim ilanı, Cumhurbaşkanı öncülüğünde toplanan Bakanlar Kurulu tarafından ilan edilmektedir.

Türkiye’de Sıkıyönetim Dönemleri

Ülkemizde daha önce çok kez farklı dönemlerde sıkıyönetim ilan edilmiştir. Bu dönemler aşağıdaki listede yer almaktadır.

• Şeyh Sait İsyanı çıkması üzerine 24 Şubat 1925 ile 23 Aralık 1927 tarihleri arasında Doğu bölgesinde sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine 20 Ekim 1940 ile 23 Aralık 1947 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• 6-7 Eylül tarihlerinde yaşanan olaylar sebebiyle 7 Eylül 1955 ile 7 Haziran 1956 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• 1960 yılında patlak veren öğrenci olayları sebebiyle 28 Nisan 1960 ile 1 Aralık 1961 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• 21 Mayıs tarihinde çıkan işçi olayları yüzünden 16 Haziran 1970 ile 16 Eylül 1970 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• 12 Mart Harekatı ardından sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• Kıbrıs Barış Harekatı ardından 20 Temmuz 1974 ile 2 Eylül 1975 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir.
• Irak bölgesinde yaşanan iç savaş sebebiyle 27 Mart 1975 ile 27 Mart 1975 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir. Ancak bu sıkıyönetim ilanı TBMM tarafından onaylanmamıştır.
• Yaygın şiddet olayları sebep gözetilerek 26 Aralık 1978 ile 12 Eylül 1980 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edilmiştir. Bu ilan edilen sıkıyönetim doğu illerini ve İzmir ilini kapsamaktaydı.
• 12 Eylül Harekatı ardından 12 Eylül 1980 ile 19 Temmuz 1987 tarihleri arasında tüm yurtta sıkıyönetim ilanına karar verilmiştir.

Sıkıyönetim Ne Kadar Süre İçin İlan Edilir?

Bakanlar Kurulu’nun 1 ayı geçmemek şartı ile sıkıyönetim ilan etme hakkı bulunmaktadır. Yalnız bu kararın hemen TBMM’ne sunulması ve onayının alınması gerekmektedir. TBMM sıkıyönetim kararını kaldırabileceği gibi, süresini de kısaltabilir. Sıkıyönetim her defasında 2 ayı geçmemek şartı ile TBMM kararı ile uzatılabilmektedir.

Sıkıyönetim Komutanlığı

Sıkıyönetim kararının alınmasının ardından, kanun hükümlerini uygulamak için en az kolordu veya eşit kıta komutanlığı görevlerinde bulunmuş veya halen yapmakta olan bir komutan; Genelkurmay Başkanlığı’nın teklifi, Milli Savunma Bakanı’nın uygun bulması, Başbakan’ın imzası ve Cumhurbaşkanı’nın onaylamasının ardından bir kararname ile Sıkıyönetim Komutanı tayin edilir. Sıkıyönetim komutanı görev ve yetki yönünden Genelkurmay Başkanı ile Başbakan’a karşı sorumludur. Bölge ve olayların büyüklüğüne göre Sıkıyönetim Komutanına yeteri kadar yardımcı verilebilmektedir. Bunlara Sıkıyönetim Komutan Yardımcıları denilir.

Sıkıyönetim Mahkemeleri

Sıkıyönetim bölgelerinde görevlendirilmiş askeri mahkemelere sıkıyönetim mahkemeleri denilmektedir. Bu mahkemelerde, Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı tarafından seçilen yeterli sayıda, adli müşavir, askeri hakim, askeri savcı ve bunların yardımcıları görevlendirilir. Sıkıyönetim askeri mahkemeleri göreve başlayıncaya kadar, suç işlenen yerlerde bulunan askeri savcılar ve bunlar yoksa cumhuriyet savcıları, sıkıyönetim askeri mahkemesi savcılarının görevini de yaparlar.

DİĞER SIKIYÖNETİM HABERLERİNİ ÖNCE SİZE GÖNDERELİM!

Devlette.com, sıkıyönetim konusunda tüm yeni haberleri ve duyuruları çok yakından anlık olarak takip etmektedir ve bu bildiriler ilk olarak bu sitede yayınlanmaktadır. Bu nedenle devlette.com'un yayınladığı haberleri takip etmeniz ve hızlı adım atmanız yararınıza olacaktır. Devlette.com'dan yapılan sıkıyönetim duyurularını ve haberlerini en önce siz almak istiyorsanız aşağıdaki kanallardan bize abone olabilirsiniz.